PRIJEDOR, Pridor

sl1

Prijedor 1

sl1

Prijedor 2

Istorijski nazivi

Kozarac

Etimologija

Prědorъ od prě-drěti (prasl. *per-derti) ‘mesto gde je krčenjem učinjen prodor u gustoj šumi’ (Skok I 437b). (A.L.)

Atribucija

Prijedor

Pridor

Geografski položaj

44° 59’ N, 16° 14’ E   
Grad u BiH.

Istorijat

Stari grad u Bosni pod planinom Kozarom, na desnoj obali Sane kod istoimenog mesta, 55 km zapadno od Banjaluke.
Prijedor je mesto novijeg postanka i smatra se da se razvio tokom XVIII v. na račun Kozarca, nekada značajnog naselja i središta Sanske župe. Prvi put se spominje kao palanka u popisu mesta u turskoj Hrvatskoj između 1693. i 1695. Grad je stajao na veštačkom ostrvu Svinjarci na desnoj obali Sane (slično Kulen Vakufu), a sagrađen je za vlade sultana Mahmuta I (1730–1754). Napušten je 1851, a porušen 1878.
Kod Vuka u Rječniku: „1) planina u Turskoj krajini koja se nastavlja od Kozare. 2) varošica blizu te planine”.

Epski kontekst

Pesme ga pominju u kontekstu uzimanja Novog od Turaka 1788. (SANU III, 73) i u kontekstu turskog osvajanja Bihaća 1592. (MH III, 4).

Literatura

book1891Стојановић, Симо: Постанак Приједора, Босанска вила VI/15-16, 230-231, 249.
book1953Kreševljaković, Hamdija: Stari bosanski gradovi, Naše starine I, Sarajevo.  cobiss
book1969Српски рјечник истумачен њемачкијем и латинскијем ријечима, сакупио га и на свијет издао Вук Стеф. Караџић, „Нолит", Београд 1969.  cobiss
book1970Vojna enciklopedija, 1-10, Redakcija vojne enciklopedije, Beograd 1970-1975.Beograd 1980.  [s.v. Grad]  cobiss
book1971Marković, Jovan Đ.: Gradovi Jugoslavije, Beograd.  cobiss