PODZVIZD
Etimologija
Po položaju pod brdom Zvizd, čije ime Skok III 667 poistovećuje sa zvîzd ‘zvižduk’ (‘hujanje vetra’?), ali se na tom području od XIV v. može dopustiti i ikavizam, stoga izvorno možda *Zvězdъ, up. selo Zvezd toga imena u Mačvi (u Ravaničkoj povelji iz 1381. *Zvězdь), Zvijezd između Prijepolja i Pljevalja, u vezi sa zvezda. (A.L.)
Atribucija
- bez atribucije: Od Podzvizda oba Hamdagića (KH I,Narodne pjesme muslimana u Bosni i Hercegovini, sabrao Kosta Hörmann 1888-1889, knjiga I, drugo izdanje, Sarajevo 1933. (KH I) 22:386)
Geografski položaj
45° 10’ N, 15° 52’ E
Grad u BiH.
Istorijat
Uz Jezerski i Sokolac kod Bihaća, najstariji bosanski (nekada hrvatski) grad. Kula s ulazom na 4 m iznad zemlje pripada utvrđenjima iz XIII v. Bedemi oko ove kule nastali su znatno kasnije. U blizini grada bila je župna crkva sv. Martina (potvrđena 1334. i 1501) u Kreščićima. Župnik Petar od Podzvizda pominje se 1389.
Podzvizd se beleži kao grad u izvorima 1389. i 1456. Od starine su ga držali hrvatski plemići Kreščići, a od 1547. bio je u posedu Zrinskih. Turci su ga više puta palili tokom XVI v. Posle 1580. ostao je pust. Ponovo je naseljen 1636, kad i Kladuša. U njemu su Turci držali naoružanu posadu.
Turci su više puta zauzimali Podzvizd, a od 1670. do 1878. ostao je trajno u njihovom posedu. Kako se čita na ploči iznad vrata, utvrđenje je obnovio Mustafa-paša za vlade sultana Mahmuta I (1730–1754).
Zavičaj epske braće Nesimovića. Poslednja organizovana četa dobrovoljaca krenula je iz Podzvizda 6. avgusta 1878. da s ostalim Krajišnicima brani Bosnu od Austrije.
Epski kontekst
U ovoj konkretnoj pesmi (KH I, 22) o ženidbi barjaktara Nuhana Kumalića, za Podzvizd se vezuju braća Hamdagići.
Literatura
 | 1943 | Lopašić, Radoslav: Bihać i bihaćka krajina, 2. izd. Zagreb. |
| 1953 | Kreševljaković, Hamdija: Stari bosanski gradovi, Naše starine I, Sarajevo. cobiss |
| 1957 | Vego, Marko: Naselja bosanske srednjevjekovne države, Svjetlost, Sarajevo cobiss |