BILAJ

sl1

Stari grad Bjelaj

Etimologija

(Kod Gospića): ikavski od beo, up. Bjelaj, Belaj; ili poimeničen određeni vid prideva *bělъjь, ili izvedenica na -aj tipa Mračaj (Skok I 15b–16a).

Atribucija

Geografski položaj

Grad u BiH. Nalazi se na rubu Bilajskog polja, pored puta Petrovac – Kulen Vakuf.

Istorijat

Epika njegov geografski položaj opisuje kao pogodan za odbranu od neprijatelja:

Unačka ga župa zaklonila,
S jedne strane Una opasala,
Ostrovica, kamena glavica,
Crvljevica gora nadjahala (MH III, 18:195-198).

Srednjovekovni grad Bjelaj (stari toponim Bilaj) prvi put se u dokumentima spominje 945. Srednjovekovna arhitektura ovog grada je i danas dosta dobro očuvana. Turci su upali u Bilajsko polje 1573. pri pohodu na Bihać i zauzeli grad pre 1577. Napušten je 1838.

Epski kontekst

Pesme ga pominju u neistorijskom kontekstu dvoboja Duralagić-Mehe sa Bišćaninom banom (MH III, 3 – svakako pre 1592. jer posle te godine u Bišću više nije sedeo hrišćanski ban) i Stojana Jankovića sa Hodžić-Huseinom (MH III, 18), kao i u kontekstu osvajanja Bihaća (MH III, 4).

Takođe i: Bilaj u Lici (Hrvatska), 6 km j/i od Gospića, u Ličko-senjskoj županiji. Danas selo sa ruševinama srednjovekovnog grada koji je od 1528. do 1689. bio pod Turcima.

Literatura

book1953Kreševljaković, Hamdija: Stari bosanski gradovi, Naše starine I, Sarajevo.  cobiss
book1957Vego, Marko: Naselja bosanske srednjevjekovne države, Svjetlost, Sarajevo  [11]  cobiss
book1969Српски рјечник истумачен њемачкијем и латинскијем ријечима, сакупио га и на свијет издао Вук Стеф. Караџић, „Нолит", Београд 1969.  cobiss
book1973Imenik mesta и Jugoslaviji, „Službeni list", Beograd 1973.  [62]  cobiss
book1997Hrvatski leksikon, I-II, Naklada Leksikon d.o.o., Zagreb 1997.  [I]