PAG

sl1

Grad Pag, panorama

sl1

Paška tvrđava

Istorijski nazivi

Cissa, Pagus, Villa Pagi

Etimologija

Od lat. pagus ‘selo’ (Skok III 585). (A.L.)

Atribucija

Geografski položaj

44° 26’ N, 15° 3’ E   
Grad u Hrvatskoj, na istoimenom ostrvu.

Istorijat

U antičko doba nalazio se ovde grad Kisa (Cissa) po kojem je i čitavo ostrvo dobilo ime. Kisa se nalazila severno od današnjeg Paga, verovatno na položaju koji se zove Čaška (pridevska izvedenica od Cissa). Ovaj rimski grad stradao je u katastrofalnom zemljotresu 361. i potonuo u more, gde se njegovi ostaci i sada mogu videti. Kasnije je verovatno bio obnovljen jer se 1212. javlja kao Kessa veterana („stara Kisa”). Atribut veterana svedoči da u XIII v. grad Kisa nije više imao isti značaj kao pre, tj. da je neko drugo mesto preuzelo njegovu ulogu, a to je bio drugi grad na ostrvu – mesto na kome se dobijala so iz morske vode, nazvano Pagus prema latinskoj reči za selo. Taj Pag se nalazio oko 3 km južno od današnjeg grada Paga, na položaju napuštenog Starog grada. Pod imenom Villa Pagi, grad na tom mestu prvi put se pominje 1069. Sve do kraja XIV v. javljaju se oba imena ostrva: starije Kisa (Kissa insula 1070, Chessa 1372) i novije (insula Pagi). Od kraja XIV v. ostaje samo Pag.
Srednjovekovni Pag dobio je 1244. od kralja Bele IV status slobodnog kraljevskog grada. Potom, 1409. dolazi pod upravu Venecije, a tada (1433) počinje i izgradnja današnjeg grada podizanjem kuća duž glavne ulice sa trgom u sredini. Najveći broj građevina potiče, međutim, iz XVI i XVII v.
Pored župne crkve iz XV v., očuvane su još i kaptolska crkva nasred trga iz XIV v., crkva sv. Jurja, katedrala, kneževa palata i franjevački samostan iz XVI v.

Epski kontekst

U pesmi se pominje kao grad bana Papa, čiju je ćerku Ružu isprosio senjski kapetan.

Literatura

book1926Марчић, Луцијан: Антропогеографска испитивања по северодалматинским острвима (Раб, Паг, Вис), Српски етнографски зборник ХХХVIII/23, СКА, Београд
book1950Skok, Petar: Slavenstvo i romanstvo na jadranskim otocima. Toponomastička ispitivanja, Zagreb.  cobiss
book1971Marković, Jovan Đ.: Gradovi Jugoslavije, Beograd.  [448-451]  cobiss
book1986Šimunović, P.: Istočnojadranska toponimija, Zagreb.  cobiss